Türkiye Su Enstitüsü (SUEN), Orta Doğu'da su kıtlığı ile mücadele etmek ve tarımsal su verimliliğini artırmak amacıyla 3-6 Haziran 2024 tarihleri arasında Adana'da “Sulamada İyi Yönetişim” konulu önemli bir çalıştay ve gözlem gezisi düzenlemiştir. Orta Doğu'da Mavi Barış girişimi kapsamında Swiss Agency for Development and Cooperation (İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Ajansı-SDC) tarafından desteklenen çalışma gezisi Irak, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Türkiye'den 25 sulama uzmanını bir araya getirmiştir.
Dört günlük çalıştay ve gözlem gezisi programı, sürdürülebilir sulama için hayati önem taşıyan yönetişim uygulamalarını ele almıştır. Katılımcılar, sulama alanındaki zorluklar ve Orta Doğu'da Mavi Barış'ın bölgesel su işbirliği konusundaki görevleriyle aynı doğrultudaki en iyi uygulamalar hakkında görüş alışverişinde bulunarak interaktif oturumlara katılmıştır.
Katılımcılara Orta Doğu'da Mavi Barış girişimi tanıtılmış ve tarımsal su kullanım verimliliğinin neden ana tema olarak seçildiğine dair bilgiler aktarılmıştır. Katılımcılar, Su-Enerji-Gıda-Ekosistemler (WEFE Nexus) ekseni şemsiyesi altında “Tarımsal Su Kullanım Verimliliğini Artırmak için Bilginin Yaygınlaştırılması” projesinde tamamlanan ve devam eden çalışmalar hakkında bilgi edinmiştir.
Çalıştay boyunca uzmanlar, sulama ve su yönetimine ilişkin teorik çerçeveler ve pratik örnekler sunmuştur. Katılımcılar, suyun dönüştürücü rolü ve su yönetiminde güçlendirilmiş bölgesel işbirliğinin nasıl destekleneceği hakkında daha fazla bilgi edinmiş ve WEFE Ekseni yaklaşımı, sürdürülebilir sulama stratejileri ve teknolojileri ile iklim-akıllı tarım konularında değerlendirmelerde bulunmuştur. Katılımcılar ayrıca, su kullanım verimliliğini optimize etmek için çok önemli olan Türkiye'nin yenilikçi altyapı modelleri ve arazi toplulaştırma uygulamaları hakkında bilgi edinmişlerdir.
Tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu Adana, çalıştay için uygun bir mekan olarak öne çıkmıştır. Katılımcılar, uygulamaları yerinde gözlemlemek için çeşitli sulama tesislerini ve sulama birliklerini ziyaret etmiş olup, saha gezilerine ciddi bir zaman ayırmışlardır.
Adana bölgesinin en büyük barajı olan Seyhan Barajı ve ülkenin en büyük sulama birliği olan Seyhan Sulama Birliği ziyaret edilmiştir. Bu ziyaretler, memba ve mansaptaki suyu ve taşkın yönetimini uzaktan optimize eden gelişmiş yapay zeka destekli otomasyon sistemleri hakkında bilgi sağlamıştır. Bir diğer önemli ziyaret ise Kozan'daki Zerdali Barajı'na gerçekleştirilmiş ve katılımcılar burada kurulu ön ödemeli sayaçları yerinde incelemiştir. Bu yenilikçi sistem %50'ye varan su tasarrufu sağlamaktadır.
Ayrıca, 2240 çiftçinin yararlandığı İmamoğlu Sulama Projesi de yerinde incelenmiştir. Proje alanı, CBS'ye dayalı dijital ikiz kullanan gelişmiş, sensör tabanlı, özerk bir su yönetim sistemine sahiptir. Bu gelişmiş düzenek, yapay zeka destekli yönetim cihazlarıyla donatılmış iletişim ve gözlem/ölçüm istasyonları aracılığıyla hidrantlara doğru oranda su iletilmesini sağlamaktadır.
Çiftçiler artık sadece cep telefonlarından sisteme giriş yaparak arazilerini istedikleri zaman, istedikleri yerden zahmetsizce sulayabilmektedir. Bu inovasyon, tarlalarda fiziksel olarak bulunma ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca sistem, arazideki nem, hava sıcaklığı ve yağış olasılıklarının gerçek zamanlı olarak izlenmesini sağlayarak çiftçilerin doğru ve anlık verilere dayalı bilinçli kararlar vermesine imkan tanımaktadır.
Programın son gününde katılımcılar, ülkelerindeki sulama yönetimi ve iyi uygulamalar hakkında sunumlar gerçekleştirmiştir. Bu oturumda çeşitli zorluklar ve yenilikçi çözümler vurgulanarak canlı bir bilgi ve deneyim alışverişi sağlanmıştır.
Bu çalıştay ve çalışma gezisi, Orta Doğu'da sürdürülebilir su yönetimi alanında bölgesel diyalog ve işbirliğinin geliştirilmesine yönelik önemli bir adım teşkil etmiştir. Sulamada yönetişim ve verimliliği geliştirme konusundaki kararlılığıyla SUEN ve ortakları, Orta Doğu'nun su durumunda olumlu bir değişim oluşturmaya devam etmeyi amaçlamaktadır.
Bu çalıştayın başarısı üzerine SUEN, 2025 yılında “Tarımsal Su Kullanım Verimliliğinde Uzaktan Algılama ve Bilgi İletişim Teknolojileri” konusuna odaklanacak olan başka bir çalışma gezisi daha planladığını duyurmuştur. Bu çalışma gezisi, Orta Doğu'daki sulama uygulamalarını daha da geliştirmek için teknolojik gelişmelerden yararlanmayı amaçlamaktadır.